Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Ένα παγκόσμιο δίκτυο γεννιέται
Η παγκοσμιοποίηση γίνεται πραγματικότητα τον 19ο αιώνα.
Η βιομηχανική επανάσταση δημιουργεί νέα μέσα σύνδεσης & επικοινωνίας: το ατμόπλοιο, τον σιδηρόδρομο, την τηλεγραφία & την τηλεφωνία. Το 1903 ολόκληρη η Γη μετατρέπεται σε ένα δίκτυο με την τηλεγραφική σύνδεση των πέντε ηπείρων. Αυτό το παγκόσμιο δίκτυο έχει ένα κέντρο: το Λονδίνο. Η Μεγάλη Βρετανία είχε στα χέρια της το 70% των υποβρύχιων καλωδίων, ενώ 24 από 30 καλωδιακά πλοία που υπήρχαν τότε ήταν βρετανικά. Οι λόγοι για αυτήν την κυριαρχία ήταν οι ανάγκες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για έλεγχο και επικοινωνία με τις κτήσεις και τις αποικίες της σε Ινδία, Αυστραλία, Αφρική, Καναδά. Το συνολικό μήκος των υποβρύχιων καλωδίων που απαιτήθηκαν για αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα ξεπέρασε τα 406 χιλιάδες χιλιόμετρα, καλύπτοντας μεγαλύτερη απόσταση από αυτή που χωρίζει τη Γη από τη Σελήνη.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Η εποχή των αυτοκρατοριών
Τα πρώτα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα εδραιώνουν την παγκόσμια κυριαρχία των Ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων.
Σε άρθρο του 1901 με τίτλο «Η επίδραση των υποβρύχιων καλωδίων στη στρατιωτική και ναυτική υπεροχή», ένας Αμερικανός στρατιωτικός προειδοποιούσε για τον βρετανικό έλεγχο των 4/5 των παγκοσμίων καλωδίων που ήταν «υφασμένα σαν ιστός αράχνης» στον οποίο ήταν πιασμένα όλα τα υπόλοιπα έθνη.
Το β΄ μισό του 19ου αιώνα είναι η εποχή της ανάπτυξης της αποικιοκρατίας. Οι τηλεπικοινωνίες δεν συμβάλλουν μόνο στην ευρωπαϊκή επέκταση και τον αποικιακό έλεγχο, αλλά αναπτύσσονται ραγδαία λόγω του ανταγωνισμού των μεγάλων Ευρωπαϊκών χωρών.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Τηλέφωνο και διαφήμιση
Η διαφήμιση για την τηλεφωνία ξεκινάει οργανωμένα στην Αμερική στα τέλη του 19ου- αρχές 20ου αιώνα και προβάλλει το ζήτημα του χρόνου σε αντιπαραβολή με τα υπόλοιπα μέσα επικοινωνίας. Διαβάζουμε σε διαφήμιση της Bell Telephone Co.: «Το ταχυδρομείο είναι γρήγορο, ο τηλέγραφος πιο γρήγορος, αλλά το τηλέφωνο είναι στιγμιαίο».
Τη δεκαετία του 1930 αναγνωρίζεται από τις τηλεφωνικές εταιρείες ότι η διαφήμιση πρέπει να στραφεί στην ανάδειξη των διαπροσωπικών επαφών και την κοινωνική ζωή. Το τηλέφωνο δεν είναι πλέον μια πολυτέλεια ή ένα χρήσιμο εργαλείο για την επιχείρηση, αλλά μια κοινωνική ανάγκη: «Εσύ είσαι η φωνή σου». Το τηλέφωνο προβάλλεται ως επέκταση της κοινωνικότητας.
Στην Ελλάδα οι πρώτες διαφημίσεις τηλεφώνου έρχονται με την ίδρυση της ΑΕΤΕ τη δεκαετία του 1930. Το τηλέφωνο έχει πολύ χαμηλή διείσδυση στην ελληνική αγορά και γι’ αυτό τονίζεται η σημασία του τηλεφώνου για τις επιχειρήσεις και τις νοικοκυρές. Απεικονίζονται χαρούμενες γυναίκες να μιλούν στο ακουστικό: «με το τηλέφωνο έχουν κοντά τους κάθε στιγμή τον γιατρό, τον φαρμακοποιό, τον μπακάλη, την πυροσβεστική υπηρεσία κι ό,τι άλλο χρειασθούν».
Το σλόγκαν που κυριαρχεί είναι: «Το τηλέφωνο είναι απαραίτητον».
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Αλλαγές στην καθημερινή ζωή & την κοινωνικότητα
Οι τηλεπικοινωνίες προκαλούν τον μετασχηματισμό των κοινωνικών σχέσεων και επηρεάζουν τις πιο προσωπικές πτυχές της ανθρώπινης επικοινωνίας.
Αν και άργησε να γίνει αντιληπτή η κοινωνική σημασία της τηλεφωνίας, από τις δεκαετίες του 1920 & 1930 το τηλέφωνο γίνεται το κύριο μέσο επικοινωνίας για οικογένειες, φίλους και συντρόφους.
Ιδίως οι γυναίκες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διάδοση του τηλεφώνου. Το 1914 το τεύχος του περιοδικού Literary Digest δημοσίευσε τη φωτογραφία μιας γυναίκας με ένα τηλέφωνο δεμένο στο κεφάλι της, για να μπορεί να μιλάει την ώρα που κάθεται στη γραφομηχανή της. Η προβολή της πολύωρης ομιλίας στο τηλέφωνο ως γυναικείας συνήθειας αντανακλά στερεότυπα σχετικά με τις «φυσικές» τάσεις των γυναικών, αλλά στην πραγματικότητα υπογραμμίζει τον ενεργό ρόλο τους στη δημιουργία διαπροσωπικών δικτύων.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Η ανάπτυξη της οικονομίας
Ο κόσμος των επιχειρήσεων, του εμπορίου & του χρηματιστηρίου συνδέονται εξαρχής με το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο. Τον 19ο αιώνα, το 90% των τηλεγραφικών μηνυμάτων αφορούν επιχειρηματικές υποθέσεις.
Οι τηλεπικοινωνίες συνδέουν απομακρυσμένες αγορές, επιτρέπουν στον επιχειρηματία να κάνει πολλαπλές συναλλαγές μέσα στην ημέρα & ο έμπορος έρχεται σε άμεση επαφή με τον παραγωγό.
Σε ορισμένες χώρες, όπως οι Η.Π.Α. κι η Μεγάλη Βρετανία, ο τηλέγραφος κι η τηλεφωνία αναπτύσσονται χάρη στην ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως η Bell Company του Γκράχαμ Μπελ, σε αντίθεση με άλλες χώρες όπου η τηλεφωνία και ο τηλέγραφος ξεκινάνε από το κράτος με τη μορφή μονοπωλίου.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Πόλεμος & Τηλεπικοινωνίες
Ο πόλεμος υπήρξε πάντα παράγοντας εξέλιξης των τηλεπικοινωνιών. Στην εποχή του βιομηχανοποιημένου πολέμου η ανάγκη για γρηγορότερη και ασφαλέστερη επικοινωνία με το μέτωπο ώθησε την τεχνολογία να εφεύρει προηγμένους τρόπους μεταφοράς μηνυμάτων.
Τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο αλματώδη ανάπτυξη γνωρίζει η ασύρματη επικοινωνία. Ο ασύρματος πομποδέκτης γίνεται απαραίτητο στοιχείο της μάχης.
Το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε τις τηλεπικοινωνίες της Ελλάδας κατεστραμμένες. Το 80% του τηλεγραφικού δικτύου έχει καταστραφεί, ενώ στην Αθήνα αχρηστεύονται σχεδόν όλα τα τηλεφωνικά κέντρα.
Από τους 32.643 συνδρομητές της Αθήνας τον Οκτώβριο του 1944 θα παραμείνουν μόλις 6.000 συνδρομητές τον Ιανουάριο του 1945.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Γυναικεία υπόθεση
Με την ίδρυση του ΟΤΕ το 1949 οι γυναίκες αναλαμβάνουν νέους ρόλους στις τηλεπικοινωνίες. Το 1957 ξεκινούν να εργάζονται ως χειρίστριες στη νέα υπηρεσία Τηλεγραφικών Συνδρομητών (Telex). Μέσω αυτή της υπηρεσίας οι συνδρομητές συνδέονται με το δίκτυο του ΟΤΕ και μπορούν να διεξάγουν απευθείας τηλεγραφική ανταπόκριση μεταξύ τους.
To 1964 καταλαμβάνουν πόστα στο Μηχανολογιστικό Κέντρο του ΟΤΕ παρέχοντας υπηρεσίες στον τομέα της μηχανογράφησης με τη χρήση υπολογιστικών μηχανών.
Τη δεκαετία του 1970 οι τηλεφωνήτριες κάνουν την πρώτη απεργία για τη μισθολογική εξίσωση των δύο φύλων. Οι γυναίκες στις τηλεπικοινωνίες συμβολικά τοποθετούνται στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεων για τη χειραφέτησή τους.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Εικονοτηλέφωνο
Το εικονοτηλέφωνο κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή του στην έκθεση της Νέας Υόρκης το 1964, από την εταιρεία ΑΤ&Τ. Μια καινοτομία της εποχής που επιτρέπει σε κάποιον που μιλάει να βλέπει συγχρόνως τον συνομιλητή του.
Το εικονοτηλέφωνο ιαπωνικής κατασκευής NEC κατασκευάστηκε το 1970 και λειτούργησε από τον ΟΤΕ πειραματικά.
Έχει ενσωματωμένη οθόνη, τηλεόραση και κάμερα. Σε συνδυασμό με μια απλή τηλεφωνική συσκευή έδινε τη δυνατότητα πραγματοποίησης βιντεοκλήσεων και τηλεδιασκέψεων.
Το εικονοτηλέφωνο μπήκε στην αγορά το 1994. Δεν γνώρισε εμπορική απήχηση, καθώς ήταν ιδιαίτερα ακριβό (κόστιζε 800.000 δρχ.), ενώ ξεπεράστηκε γρήγορα από τη διάδοση των υπολογιστών και του Internet.
Σύμφωνα με τον Peter Nash, επικεφαλής της British Telecom, «Αν η ανακάλυψη του τηλεφώνου υπήρξε σταθμός για την εξέλιξη της επικοινωνίας στην ανθρώπινη κοινωνία, η εικονο-ζεύξη είναι το μονοπάτι για το παγκόσμιο χωριό» (1986)
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
Τo Internet
To 1958 Ιδρύεται στις Η.Π.Α η Υπηρεσία Προηγμένων Αμυντικών Ερευνών (Advanced Research Project Agency ή ARPA). Στην περίοδο του ψυχρού πολέμου οι επιστήμονες ερευνούν τις δυνατότητες επιβίωσης των τηλεπικοινωνιών από βαλλιστικούς πυραύλους.
Τον Οκτώβριο του 1969 στέλνεται η πρώτη λέξη "Lo" μεταξύ 2 υπολογιστών, από το UCLA στο Stanford Research Institute. Τα μέλη της επιστημονικής ομάδας σκόπευαν να μεταδώσουν τη λέξη "LOGIN", αλλά το σύστημα κατέρρευσε μόλις έστειλαν τα δύο πρώτα γράμματα.
Toν Δεκέμβριο του 1969 οι Vint Cerf, Steve Crocker και Bob Kahn σχεδιάζουν πάνω σε μια χαρτοπετσέτα ένα αποκεντρωμένο δίκτυο υπολογιστών, το ARPANET, που συνδέει τέσσερα αμερικανικά πανεπιστήμια.
To 1971 o Ray Tomlinson χρησιμοποιεί το σύμβολο @ για να στείλει το πρώτο e-mail. Οι συνδεδεμένοι υπολογιστές στο ARPANET φθάνουν τους 23.
Στις 6 Αυγούστου 1991 το World Wide Web κυκλοφορεί δημόσια από το διεθνές ερευνητικό κέντρο CERN.
Το 2004 περνάμε από τη μονόδρομη επικοινωνία στη διαδραστική εμπειρία και την κοινωνική δικτύωση. Με το Web 2.0 δημιουργούνται τα social media και οι web κοινότητες (wikis, video sharing κλπ).
Στην Ελλάδα το 1994 ξεκινάει η πιλοτική εφαρμογή του ISDN (Integrated Services Digital Network), του ψηφιακού δικτύου ενοποιημένων πληροφοριών.
Το 1996 ξεκινά η εμπορική λειτουργία της ΟΤΕΝΕΤ. Ο ΟΤΕ παρέχει υπηρεσίες Internet στην Ελλάδα.
Το 2016 η διείσδυση του Internet στα αστικά και ημιαστικά κέντρα της Ελλάδας φτάνει το 90%.
Το 2024 5,4 δις χρήστες παγκοσμίως επικοινωνούν στο Διαδίκτυο.
Από το δίκτυο στο Διαδίκτυο
To Gaming
Η διάδοση του Διαδικτύου έδωσε μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη των video games. Το ηλεκτρονικό παιχνίδι είναι ένα μέσο εξαιρετικά διαδραστικό που μεταφέρει τον παίκτη σε περιβάλλοντα εικονικής πραγματικότητας και συγκρότησης ψηφιακής ταυτότητας. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι σαν ένα αυτόνομο σύμπαν με τους δικούς του κανόνες, ηθική, κουλτούρα, φυλές και μέλη.
Η ιστορία του gaming χρονολογείται από τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, όταν οι μηχανικοί άρχισαν να δημιουργούν απλά παιχνίδια και προσομοιώσεις ως μέρος της έρευνάς τους για να δουν μέχρι πού έφταναν οι δυνατότητες του υπολογιστή.
Από τα Arcade παιχνίδια της δεκαετίας του ’80 και τις πλατφόρμες των ‘90s, έως τα online-multiplayer games των αρχών του 21ου αιώνα, το gaming έχει αποκτήσει σήμερα καίριο ρόλο στην κοινωνικοποίηση και δικτύωση των νέων.
Το 2020 η παγκόσμια αγορά των video games είχε έσοδα 159 δις δολάρια, 3 φορές περισσότερα από τη μουσική βιομηχανία και 4 φορές περισσότερα από τη βιομηχανία του κινηματογράφου.
Το 2023 οι ενεργοί gamers υπολογίζονται στα 3,22 δισεκατομμύρια παγκοσμίως, ενώ το 45% των νοικοκυριών στην Ελλάδα διαθέτει τουλάχιστον μία κονσόλα βιντεοπαιχνιδιών.